ပိဋကတ္သံုးပံုဆိုတာ
ဘုရားလက္ထက္ေတာ္အခါက သက္ရွိထင္ရွားျဖစ္ေသာ ရဟႏၱာအရွင္ေကာင္း အရွင္ျမတ္မ်ားသည္ လက္ရွိ
ပံုစံအတိုင္း တိပိဋက ေခၚ ပိဋက သံုးပံုကို ျပဳစုမွတ္တမ္းတင္ ထားခဲ့ၾက၏ ။
ျမတ္စြာဘုရားကား ပရိနိဗၺာန္ ျပဳသြားျပီ ျဖစ္၏ ။ သို႔ေသာ္ ထူးကဲ မြန္ျမတ္လွစြာ ဓမၼေဒသနာေတာ္မ်ားက
ေတာ့ လူသားမ်ား အက်ဳိးငွာ မျခြင္းမခ်န္ ေဟာေတာ္မူထားရစ္တဲ့အတိုင္း သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္လွစြာ ယခုထက္
တိုင္ေအာင္ ေကာင္းစြာ တည္ရွိေနပါတယ္ ။
ျမတ္စြာဘုရားကိုယ္ေတာ္တိုင္ လက္ေရးနဲ႔ ေရးတဲ့စာအျဖစ္ ထားခဲ့တာ မဟုတ္ေသာ္လည္း ထင္ရွားလွ
တဲ့ တပည့္သာ၀ကၾကီးမ်ားက ဒီတရား ေဒသနာေတာ္မ်ားကို မေပ်ာက္မပ်က္ရေအာင္ ထိန္းသိမ္းဖို႔အတြက္
ပထမမွာ ႏႈတ္တိုက္ အာဂံုေဆာင္ မွတ္သားထားခဲ့ၾက၏ ။ တစ္ဆက္ျပီးတစ္ဆက္ အာဂံုေဆာင္နည္းျဖင့္ လက္
ဆင့္ကမ္း သင္ၾကားေပးခဲ့ၾက၏ ။
ျမတ္ဗုဒၶ ပရိနိဗၺာန္ ျပဳသြားေတာ္မူတဲ့အခါ ခ်က္ခ်င္းပဲ ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္ၾကီး ၅၀၀ ဟာ စုေ၀းျပီး ပထမ
သဂၤါယနာ အမည္တြင္တဲ့ သဘင္ၾကီး ဆင္ႏႊဲျပီး သဂၤါယနာ တင္ေတာ္မူခဲ့ၾက၏ ။ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္
မူသမွ် တရားေတာ္ေတြကို အနီးကပ္ ျပဳစုခြင့္ရခဲ့တဲ့ ရွင္အာနႏၵာကိုယ္ေတာ္ၾကီးက သူၾကားဖူးခဲ့သမွ် ဓမၼေဒသနာ
ေတာ္မ်ားကို " ဧ၀ံ ေမ သုတံ " ဆို သုတၱန္ပိုင္းကို ရြတ္ဖတ္ျပေတာ္မူရ၏ ။ ဥပါလိအရွင္ျမတ္က ၀ိနည္း ေဒသနာ
ေတာ္မ်ားကို သူမွတ္သားထားခဲ့သမွ် ရြတ္ဖတ္ေတာ္မူရ၏ ။
ပထမ သဂၤါယနာ တင္ျပီးေနာက္ အႏွစ္ ၁၀၀ ၾကာတဲ့အခါ ကာလာေသာကမင္း လက္ထက္မွာ တစ္ခ်ဳိ႕
သာ၀ကၾကီးမ်ားက ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ငယ္အခ်ဳိ႕ကို ျပဳျပင္ဖို႔ လိုလာတာကို သိျမင္ေတာ္မူခဲ့ၾက၏ ။ ေရွးအယူအစြဲ
သန္ေတာ္မူၾကတဲ့ သံဃာေတာ္မ်ားက ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ေတြကို ဘာတစ္ခုမွ ေျပာင္းလဲစရာ မလိုဘူးလို႔ ယူဆၾက
၏ ။ေနာက္ဆံုးက်တာ့ ဒီအခ်ိန္ကစျပီး အယူအဆမတူတဲ့ဂိုဏ္းဂဏကြဲေတြ စတင္ျပီး ေပၚေပါက္ဖို႔ အစို႔အေညွာက္
ေပါက္လာေတာ့၏ ။ ဒုတိယသဂၤါယနာမွာ ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ေတြ အေပၚမွာပဲ အေျခတည္ျပီး ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္ ။
သုတၱန္ ေဒသနာအေပၚမွာေတာ့ အျငင္းပြားတာ မေတြ႕ရပါဘူး ။
BC - 300 ေလာက္ကိုေရာက္ေတာ့ အာေသာကဧကရာဇ္ဘုရင္ၾကီးလက္ထက္မွာ တတိယသဂၤါယနာ
တင္ေတာ္မူၾက၏ ။ သံဃာ အစုအဖြဲ႕ေတြၾကားမွာ ေပၚေပါက္ေနတဲ့ အျမင္ အယူအဆ ကြဲျပားမႈေတြကို တတိယ
သဂၤါယနာမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾက၏ ။ ဒီသဂၤါယနာမွာ ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြဟာ ၀ိနည္းေတာ္နည္းသာ သက္ဆိုင္ၾကတာ
မဟုတ္ေတာ့ပဲ သုတၱန္ ေဒသနာေတာ္ေတြနဲ႔လည္း ဆက္ႏႊယ္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾက၏ ။ ဒီသဂၤါယနာပြဲအျပီးမွာ သဂၤါယနာ
ရဲ႕ဥကၠ႒ (နာယက) ျဖစ္တဲ့ အရွင္ေမာဂၢလိပုတၱ တိႆမေထရ္ၾကီးက ကထာ၀တၳဳ ေခၚတဲ့ အဘိဓမၼာက်မ္းကို ျပဳစု
ေတာ္မူတယ္ ။ ဒီက်မ္းထဲမွာ အယူလြဲ အယူမွားေတြကို သုတ္သင္ရွင္းလင္းေတာ္မူ၏ ။ BC - 80 ၊ ၀ဋၬဂါမိဏိမင္း
လက္ထက္မွာ က်င္းပတဲ့ စတုတၳသဂၤါယနာ ဟာ သီရိလကၤာနိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့၏ ။ သီရိလကၤာမွာ က်င္းပတဲ့
ဒီသဂၤါယနာပြဲက်မွ တိပိဋက ေခၚ ပိဋကသံုးပံုကို စတင္ျပီး ေပထက္ အကၡရာတင္ေတာ္မူၾကတာ ျဖစ္၏ ။
ဗုဒၶ ေဒသနာေတာ္မ်ားကို စုစည္းထားတဲ့ ပိဋကသံုးပံုထဲမွာ သံုးပံု ၊ သံုးပိုင္း ပါရွိ၏ ။ ၀ိနည္း ပိဋက,က
တစ္ပိုင္း ၊ သုတၱန္ ပိဋက, က တစ္ပိုင္း ၊ အဘိဓမၼာ ပိဋက, က တစ္ပိုင္း ျဖစ္၏ ။
၀ိနည္းပိဋကမွာကေတာ့ ဘိကၡဳ သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ ဘိကၡဳနီမ်ားနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္း
စည္းကမ္းမ်ားကို သတ္မွတ္ ေဖာ္ျပတာ ျဖစ္၏ ။ ဒီအပိုင္းမွာ သာသနာ တစ္ျဖည္းျဖည္း တိုးတက္ ဖြံ႕ျဖိဳးလာပံုကို
ခေရေစ့တြင္းက် အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထား၏ ။ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ဘ၀နဲ႔ သာသနာျပဳ လုပ္ငန္းမ်ားအေၾကာင္း ဗုဒၶ၀င္
ျဖစ္ရပ္မ်ားကိုလည္း ၀ိနည္း ပိဋကမွာပဲ ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္၏ ။ သြယ္၀ိုက္ေသာအားျဖင့္ ၀ိနည္းပိုင္းမွာ ေရွးက်
တဲ့ အိႏၵိယနိုင္ငံသမိုင္း ၊ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား ၊ အတတ္ပညာ သိပၸမ်ားကိုပါ ေဖာ္ျပထား၏ ။
သဗၺညဳတဥာဏ္ကို မဟာေဗာဓိမွာ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူျပီးေနာက္ အႏွစ္ ( ၂၀ ) ပတ္လံုး ျမတ္စြာဘုရားဟာ
သံဃာေတာ္မ်ားအတြက္ ၀ိနည္း သိကၡာပုဒ္ေတြကို ျပ႒ာန္း သတ္မွတ္ေတာ္မူျခင္း မရွိခဲ့ေသးပါ ။ ေနာက္ပိုင္းက်မွ
အခါအခြင့္ေတြ ေပၚလာလို႔ ျမတ္စြာဘုရားက သာသနာ အဓြန္႔ရွည္ တည္တံ့ေစဖို႔ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ျပ႒ာန္း
ေတာ္မူခဲ့တာ ျဖစ္၏ ။
၀ိနည္း ပိဋကေတာ္ထဲမွာ ေအာက္ပါ က်မ္းမ်ား ပါ, ပါတယ္ ။
၁ ။ ပါရာဇိကဏ္ - ပါဠိ ( အျပစ္ၾကီးမ်ား )
၂ ။ ပါစိတ္ - ပါဠိ ( အျပစ္ငယ္မ်ား )
၃ ။ မဟာ၀ဂၢ - ပါဠိ ( အပိုင္းၾကီး )
၄ ။ စူဠ၀ဂၢ - ပါဠိ ( အပိုင္းငယ္ )
၅ ။ ပရိ၀ါရ - ပါဠိ ( ၀ိနည္းအက်ဥ္း သေခၤပ )
|
သုတၱန္ေဒသနာမွာ ျမတ္ဗုဒၶ အခါအားေလ်ာ္စြာ ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ တရားမ်ားကို စုစည္း တင္ျပ
ထားေသာအပိုင္း ျဖစ္၏ ။ ထိုသုတၱန္မ်ားထဲတြင္ ဗုဒၶ ၏ ထင္ရွားေသာ တပည့္ သာ၀ကၾကီးမ်ား ေဟာၾကားေတာ္
မူေသာ တရား အခ်ဳိ႕လည္းပါ၏ ။ ရွင္သာရိပုတၱရာ ၊ ရွင္အာနႏၵာ ၊ ရွင္ေမာဂၢလာန္ အရွင္ျမတ္ စသူတို႔ ေဟာၾကား
ေသာ တရားေတာ္မ်ား ျဖစ္၏ ။ သုတၱန္တရားမ်ားမွာ အနာႏွင့္ေဆး တည့္ေအာင္ ေပးထားေသာ ကာလ ေဒသ
ႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ စရိုက္ကို လိုက္ျပီး ေဟာထားေသာ ေဆးစာညႊန္းႏွင့္ တူေသာ ဓမၼေဒသနာမ်ား ျဖစ္ၾက၏ ။ အခါအခြင့္
အားေလ်ာ္စြာ ပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ စရိုက္ကို လိုက္ျပီး ေဟာထားတဲ့ တရားမ်ား ျဖစ္တဲ့အတြက္ တစ္ခ်ဳိ႕တရားႏွင့္ တစ္ခ်ဳိ႕
တရားမ်ားမွာ ၀ိေရာဓိသေဘာ ဆန္႔က်င္ေနသေယာင္ ျဖစ္ေနတာေတြ ပါတတ္၏ ။ ဒါကို တစ္လြဲ အဓိပၸာယ္မဖြင့္
သင့္ပါဘူး ။
သုတၱန္ ပိဋက ကို နိကာယ္ ငါးရပ္ျဖင့္ ခြဲျခား ေဖာ္ျပထား၏ ။ နိကာယ္ဆိုတာက အစုအေပါင္းကို ေျပာ၏ ။
ပါ၀င္တဲ့ နိကာယ္ေတြက -
. ၁ ။ ဒီဃနိကာယ္ - ( ရွည္လ်ားတဲ့ သုတၱန္အေပါင္း )
၂ ။ မဇၥ်ိမနိကာယ္ - ( မတိုမရွည္ သုတၱန္အေပါင္း )
၃ ။ သံယုတၱနိကာယ္ - ( သေဘာတူရာဆိုေသာ သုတၱန္အေပါင္း )
၄ ။ အဂၤုတၱရနိကာယ္ - ( အေရအတြက္အားျဖင့္ျပေသာ သုတၱန္အေပါင္း )
၅ ။ ခုဒၵကနိကာယ္ - ( ငယ္ေသာ သုတၱန္အေပါင္း )
|
နိကာယ္ ငါးရပ္ကို ထပ္မံ၍ က်မ္း ၁၅ မ်ဳိး ခြဲျပထား၏ ။
၁ ။ ခုဒၵကပါထ ၂ ။ ဓမၼပဒ ၃ ။ ဥဒါန ၄ ။ ကၠတိ၀ုတၱက ၅ ။ သုတၱနိပါတ ၆ ။ ၀ိမာန၀တၳဳ ၇ ။ ေပတ၀တၳဳ ၈ ။ ေထရာဂါထာ ၉ ။ ေထရီဂါထာ ၁၀ ။ ဇာတက ၁၁ ။ နိေဒၵသ ၁၂ ။ ပဋိသမၻိဒါ ၁၃ ။ အပါဒါန ၁၄ ။ ဗုဒၶ၀ံသ ၁၅ ။ စရိယပိဋက
|
ေလးနက္စြာေတြးေခၚတတ္သူမ်ား အဖို႔ အဘိဓမၼာသည္ အေရးအၾကီးဆံုးႏွင့္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ အေကာင္း
ဆံုး ပိဋက ျဖစ္၏ ။ အဘိဓမၼာထဲမွာ ပိုရွင္းျပီး နားလည္လြယ္တဲ့ သုတၱန္ပိဋက နဲ႔ ႏႈိင္းစာရင္ ပိုျပီး ေလးနက္၍ ပညာ
သားပါတဲ့ အေတြးအေခၚ ဒႆနမ်ား ပါ၀င္၏ ။
သုတၱန္ပိဋက ထဲမွာေတာ့ မၾကာခဏ လူပုဂၢိဳလ္ စသည္ကိုရည္ညႊန္းျပီး ေဟာၾကားတာမ်ဳိး မၾကာခဏ
ျမင္ေတြ႕ၾကရ၏ ။ အဘိဓမၼာထဲက်ေတာ့ သမုတိသစၥာကို ေဖာ္ျပတဲ့ စကားလံုးေတြအစား ပရမတၳသစၥာကို ေဖာ္ျပ
တဲ့ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါကို မေဖာ္ျပပဲ ခႏၶာငါးပါး ၊ ရုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းမ်ဳိးကိုသာ ေတြ႕ရ၏ ။
သုတၱန္ပိဋကထဲမွာ ေ၀ါဟာရ ေဒသနာေခၚတဲ့ သမုတိသစၥာကိုျပတဲ့ ေဟာေျပာခ်က္ေတြကို ေတြ႕ရ၏ ။
အဘိဓမၼာထဲက်ေတာ့ ပရမတၳ ေဒသနာေခၚတဲ့ အၾကြင္းမဲ့ သစၥာတရား နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ေဟာေျပာခ်က္ေတြသာ ေတြ႕
ရ၏ ။
အဘိဓမၼာထဲမွာ အရာရာကို အေသးစိတ္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျပီး ေဟာေတာ္မူ၏ ။ ဒါေၾကာင့္ အဘိဓမၼာကို
ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာတဲ့တရား ( ၀ိဘဇၨ၀ါဒ ) လို႔ ေခၚၾကတာျဖစ္၏ ။
အဘိဓမၼာထဲမွာ ပရမတၳသစၥာေလးပါး ကို ေရတြက္ျပထား၏ ။ အဲဒါေတြကေတာ့ စိတ္ ၊ ေစတသိက္ ၊ ရုပ္ ၊
နိဗၺာန္ တို႔ ျဖစ္၏ ။ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါလို႔ေခၚတဲ့ ျဖစ္တည္ျခင္း သေဘာကို အႏုစိတ္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျပထား၏ ။
အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုစီကိုလည္း ခေရေစ့တြင္းက် ေဖာ္ျပထား၏ ။ ေနာက္ဆံုးမွာ ေရာက္ရမယ့္ ဘ၀ ပန္းတိုင္
သေဘာကိုေရာ ၊ ထိုပန္းတိုင္ကို ဆိုက္ေရာက္ေၾကာင္း နည္းလမ္းေကာင္းကိုေရာ လိုအပ္တဲ့ အေသးစိတ္
အခ်က္အလက္မွန္သမွ်ကို ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထား၏ ။
အဘိဓမၼာ ပိဋကမွာ ပါ၀င္တဲ့ က်မ္းေတြကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္၏ ။
၁ ။ ဓမၼသဂၤဏီ ၂ ။ ၀ိဘဂၤ ၃ ။ ကထာ၀တၳဳ ၄ ။ ပုဂၢလပညတ္ ၅ ။ ဓာတုကထာ ၆ ။ ယမိုက္ ၇ ။ ပ႒ာန္း
|
အျခား ဂုဏ္တု စြဲခြဲပံု တစ္မ်ဳိးကို ျမတ္ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ ေဖာ္ျပထားပံုက ပိဋက သံုးပံုကို ၉ ပိုင္း ခြဲျပီးလည္း
ေဟာေတာ္မူ၏ ။ သုတၱ ၊ ေဂယ် ၊ ေ၀ယ်ာကရဏ ၊ ဂါထာ ၊ ဥဒါန ၊ ကၠတိ၀ုတၱက ၊ ဇာတက ၊ အဗၻဳတဓမၼ ၊ ေ၀ဒလႅ
တို႔ ျဖစ္ၾက၏ ။
၁ ။ သုတၱ - တိုတဲ့ သုတ္ေတြ ၊ အလယ္အလတ္ သုတ္ေတြ ၊ ရွည္လ်ားတဲ့ သုတ္
ေတြ ၊ အခါအားေလ်ာ္စြာ ပုဂၢိဳလ္ရဲ႕စရိုက္ကိုလိုက္ျပီး ျမတ္ဗုဒၶ ေဟာ
ၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရားေဒသနာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္ ။ ဥပမာ - မဂၤလ
သုတ္ ၊ ေမတၱသုတ္ စတာမ်ဳိးေတြပါ ။ အ႒ကထာဆရာျမတ္မ်ား
မိန္႔ေတာ္မူတာက ၀ိနည္း ပိဋက တစ္ခုလံုးဟာလည္း ဒီေခါင္းစဥ္
ေအာက္မွာ ပါ၀င္ပါသတဲ့ ။ | ၂ ။ ေဂယ် - ဒီအပိုင္းမွာ ဂါထာဆိုတဲ့ သီဆိုရတဲ့ ကဗ်ာလကၤာသီခ်င္းေတြလည္း
ေရာေႏွာေနတယ္ ။ သဂါထာ၀ဂၢ တို႔လို သံယုတၱနိကာယ္ တို႔လို
တရားေတြလည္း ပါ၀င္ေနတယ္ ။ | ၃ ။ ေ၀ယ်ာကရဏ - စာအရကေတာ့ အဖြင့္က်မ္းပဲ ။ အဘိဓမၼာက်မ္း တစ္ခုလံုး
ကဗ်ာလကၤာ မဟုတ္တဲ့ ရိုးရိုးေဟာ တရားေတာ္မ်ားနဲ႔
တစ္ျခား က႑ ရွစ္ခုမွာ မပါ၀င္တဲ့ တရားအားလံုး ဒီက႑
မွာ ထည့္သြင္းထားပါတယ္ ။
| ၄ ။ ဂါထာ - ဓမၼပဒတို႔ ၊ ေထရာဂါထာတို႔ ၊ ေထရီဂါထာတို႔မွာ ပါ၀င္တဲ့ ကဗ်ာလကၤာေတြနဲ႔ သီးျခား လြတ္ေန
ေသးတဲ့ သုတၱန္ထဲမွာ မပါေသးတဲ့ ဂါထာေတြ အားလံုးလည္း ဒီက႑မွာ ပါတယ္ ။ | ၅ ။ ဥဒါန - ဥဒါန္း ၀မ္းေျမာက္ျပီး ေၾကြးေၾကာ္တဲ့ ဂါထာေတြ ၊ ခုဒၵကနိကာယ္၀င္ ၊ ဥဒါန္းဂါထာမ်ား ျဖစ္၏ ။ | ၆ ။ ဣတိ၀ုတၱက - ျမတ္ဗုဒၶ ဤသို႔ ေဟာေတာ္မူဖူးတယ္ --
အစခ်ီထားတဲ့ တရား ၁၁၂ ပုဒ္ ျဖစ္တယ္ ။ က်မ္း ၁၅ က်မ္းထဲက ခုဒၵကနိကာယ္ ထဲမွာ
ပါတဲ့ ဣတိ၀ုတ္ အပိုင္း ျဖစ္၏ ။
| ၇ ။ ဇာတက - ဇာတက၀တၳဳ ျဖစ္ေတာ္စဥ္ေပါင္း ၅၄၇ ပုဒ္ ပါ၀င္၏ ။ ( ၅၅၀ လို႔ေခၚတဲ့ ဇာတ္နိပါတ္ေတာ္မ်ား
ျဖစ္၏ ။) ျမတ္ဗုဒၶ ပါရမီေတာ္ ျဖည့္စဥ္အခါက အတိတ္ဘ၀ဇာတ္ေၾကာင္းမ်ားကို ေဖာ္ျပထား
ျဖစ္၏ ။
| ၈ ။ အဗၺဳတဓမၼ - အံ့ဖြယ္ဆန္းၾကယ္တဲ့ တန္ခိုးျပခန္းမ်ားနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ေဒသနာအခ်ဳိ႕ ရွိ၏ ။ ဥပမာအားျဖင့္
မဇၥ်ိမနိကာယ္က ၁၂၃ ဣစၦရိယ အဗၺဳတဓမၼသုတ္လို တရားမ်ဳိး ျဖစ္၏ ။ | ၉ ။ ေ၀ဒလႅ - ၀မ္းေျမာက္ဖြယ္ျဖစ္တဲ့ စူဠေ၀ဒလႅသုတ္လိုမ်ဳိး ၊ မဟာေပဒလႅသုတ္လိုမ်ဳိး တရားေတြ ၊
သမၼာဒိ႒ိသုတ္လိုတရား ( မဇၥ်ိမနိကာယ္ ၊ ၄၃ ၊ ၄၄ ၊ ၉ ) ေတြ ျဖစ္ၾက၏ ။ ဒီသုတ္ေတြမွာ
၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ေမးျမန္းထားတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ေျဖၾကားထားတဲ့ အေျဖေတြ ပါရွိ၏ ။
|
..........................................................................................................................................................................................................................................................
| |
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ....ေျပာစရာရွိလာျပီလား